اندیشمندبیهوشی

آنتاگونیست NMDA

آنتاگونیستِ گیرنده NMDA (متیل آسپارتات) گروهی از داروها هستند که در پزشکی و جراحی‌ها برای تسکین درد و القای حس بی‌هوشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. بیشترین کاربرد آنها استفاده به عنوان بیهوش‌کننده برای انسان‌ها و همچنین حیوانات است. همچنین این داروها می‌توانند دارای اثرات توهم‌زا باشند برای همین مورد استفاده تفننی نیز قرار می‌گیرند. این داروها اثر خود را با عملکرد آنتاگونیستی روی گیرنده‌های N-متیل D-آسپارتات (NMDA) نشان می‌دهند. از این داروها با عنوان منفک کننده‌های بی‌هوش‌کننده یاد می‌شود.

اپیوئیدهای سنتتیک متعددی نیز همانند ترامادول، متادون، پتیدین و دکستروپروپوکسی‌فن عملکرد منفک‌کننده دارند و گیرنده‌های NMDA را مسدود می‌کنند.

از شاخص‌ترین داروهای که مورد مصرف تفننی قرار می‌گیرند می‌توان به کتامین، فن سیکلیدین، گاز خنده اشاره کرد تمام آن‌ها در گذشته یا حال برای القای حس بی‌هوشی مورد استفاده قرار گرفته‌اند ولی برخی همانند فن سیکلیدین به دلیل عوارضی که روی روان دارند دیگر کاربرد چندانی در جراحی ندارند.

میدازولام

میدازولام (به انگلیسی: midazolam)، دارویی است که بیش‌تر برای بیهوشی استفاده شده و خواص ضد اضطرابی و آرام بخش دارد.

موارد مصرف

میدازولام یک داروی بنزودیازپین نسبتاً کوتاه اثر بوده که دارای اثرات ضد اضطرابی، آرام بخش، ضد تشنجی و شل‌کننده عضلانی می‌باشد. در موارد بی حسی پیش از آندوسکوپی و اعمال کوتاه تشخیصی همانند برونکوسکوپی، گاستروسکوپی، سیتوسکوپی و آنژیوگرافی، به عنوان داروی پیش بیهوشی در اعمال جراحی کوچک و اعمال جراحی دندان، القاء بیهوشی پیش از تجویز داروهای بیهوشی، درمان صرع و تشنج و سکسکه مقاوم به درمان نیز استفاده می‌شود.

تیوپنتال سدیم

تیوپنتال سدیم (به انگلیسی: Thiopental)

رده درمانی: داروی هوشبری ، باربیتورات

اشکال دارویی: آمپول

موارد مصرف

تیوپنتال به‌طور عمده برای القای بیهوشی عمومی و به تنهایی به عنوان بیهوش کننده وریدی در اعمال جراحی کوتاه مدت که حداقل تحریکات دردناک را دارند، مصرف می‌شود. همچنین به عنوان داروی کمکی به همراه سایر بیهوشی‌کننده‌ها و برای ایجاد خواب در حین بیهوشی متعادل همراه با داروهای دیگر مانند داروهای ضد درد با شل‌کننده‌های عضلانی به کار می‌رود. تیوپنتال ممکن است در مقادیر کم همراه با داروهای مخدر و نیتروس اکساید برای ادامه بیهوشی در اعمال جراحی طولانی مدت به کار رود. تیوپنتال به صورت مصرف کوتاه مدت جهت کنترل حالتهای تشنجی طی بیهوشی استنشاقی یا پس از آن بی‌حسی موضعی یا سایر علل مصرف می‌شود.

تیوپینال در درمان افزایش فشار داخل جمجمه‌ای در صورتی که وضعیت تنفسی بیمار به اندازه کافی کنترل شده باشد، مصرف می‌گردد و نیز ممکن است برای کاهش فشار داخل جمجمه‌ای طی استفاده از بیهوش‌کننده‌های استنشاقی مصرف شود.

تیوپنتال به منظور نارکوآنالیز در اختلالات روانی به کار می‌رود. تیوپنتال با مقادیر مصرف زیاد برای جلوگیری از کاهش اکسیژن وایسکمی مغز پس از وارد شدن آسیب به سر و سایر موارد مشابه مصرف شده‌است.

اتومیدیت

اتومیدیت (به انگلیسی: Etomidate) یک داروی بیهوشی کوتاه اثر داخل عروقی جهت القای بیهوشی یا آرام‌بخشی می‌باشد که برای روند درمانی کوتاه مانند جا انداختن مفصل شانه یا لوله‌گذاری تراشه یا کاردیوورژن قابل استفاده است.^[۱]
این دارو در سال ۱۹۶۴ توسط شرکت (به انگلیسی: Janssen Pharmaceutica) رونمایی شد. این دارو به عنوان داروی بیهوشی در سال ۱۹۷۲ در اروپا و در سال ۱۹۸۳ در آمریکا معرفی شد.^[۲]

هالوتان

هالوتان (به انگلیسی: Halothane)

رده درمانی: داروی هوشبری

اشکال دارویی: گاز

موارد مصرف

مصرف این دارو در بیهوشی عمومی مصرف می‌شود. هم برای اینداکشن(شروع بیهوشی) و ادامه ی بیهوشی

مکانیسم اثر

این دارو بر سیستم عصبی مرکزی مؤثر است.

نیتروز اکسید

دی‌نیتروژن مونوکسید یا نیتروز اکسید یا گاز خنده (N_۲O) یکی از ترکیبات نیتروژن است که اولین بار در سال ۱۷۹۹ در دندانپزشکی استفاده شد. امروزه از آن در پزشکی برای القا و ادامهٔ بیهوشی استفاده می‌شود. این دارو همچنین با مقادیر مصرف کم به‌عنوان ضددرد در اعمال جراحی زنان و زایمان و برای عمل جراحی که در آن‌ها به بیهوشی کامل بیمار نیاز نیست، مصرف می‌شود. این گاز یک مادهٔ سایکو اکتیو از نوع منفک کننده است که در جوامع غربی به صورت گسترده به منظور ایجاد حس سرخوشی و توهم مورد مصرف قرار می‌گیرد به‌طوری که تخمین زده می‌شود در سال ۲۰۱۴ توسط نیم میلیون جوان بریتانیایی مصرف شده باشد.^[۱]

نیتروز اکسید (N_۲O) گازی بی‌رنگ، بی‌بو و غیرقابل اشتعال است. N_۲O سمّی نیست اما خنده‌آور است. این گاز در ردهٔ اصلی گازهای گلخانه‌ای قرار داشته و آلوده کنندهٔ هوا می‌باشد. مطالعات اخیر نشان میدهد که این گاز میتواند باعث آسیب به سلول های عصبی شود^[۲] و پزشکان نسبت به مصرف آن در بین عموم هشدار داده اند.^[۳]

همچنین در موتورهای موشکی نیز کاربرد دارد اکسید نیتروژن ممکن است به عنوان یک اکسید کننده در موتور موشک استفاده شود. مزایایی نسبت به سایر اکسید کننده‌ها دارد زیرا سمی بسیار کمتری دارد و به دلیل پایداری در دمای اتاق ذخیره‌سازی آسان‌تر و حمل در پرواز نسبتاً ایمن است. به عنوان یک مزیت ثانویه، ممکن است به راحتی تجزیه شود تا هوای تنفسی تشکیل شود. چگالی بالا و فشار ذخیره‌سازی کم آن (زمانی که در دمای پایین نگهداری می‌شود) آن را قادر می‌سازد تا با سیستم‌های ذخیره‌سازی گاز فشار بالا رقابتی بالایی داشته باشد^[۴]

در سال ۱۹۱۴، رابرت گدارد، پیشگام موشک آمریکایی، اکسید نیتروژن و بنزین را به عنوان پیشرانه‌های احتمالی برای موشک‌های با سوخت مایع پیشنهاد کرد

اکسید نیتروژن اکسید کننده انتخابی در چندین طرح موشک هیبریدی (با استفاده از سوخت جامد با اکسید کننده مایع یا گاز) بوده‌است. ترکیب اکسید نیتروژن با سوخت پلی بوتادین با پایانه هیدروکسیل توسط SpaceShipOne و دیگران استفاده شده‌است. همچنین به‌طور قابل توجهی در موشک‌های آماتور و پرقدرت با پلاستیک‌های مختلف به عنوان سوخت استفاده می‌شود.

اکسید نیتروژن همچنین ممکن است در یک موشک تک پیشران استفاده شود. در حضور یک کاتالیزور گرم شده، N 2O در دمای تقریباً ۱۰۷۰ درجه فارنهایت (۵۷۷ درجه سانتیگراد) به‌طور گرمازا به نیتروژن و اکسیژن تجزیه می‌شود

کلروفرم

'کلروفرم' مایع بی‌رنگ با بویی بسیار تند و زننده است. بخار آن سمی و بسیار خطرناک است و تنفس طولانی آن می‌تواند کشنده باشد. فرمول شیمیایی این ترکیب شیمیایی CHCl3 است. کلروفرم، یک حلال قطبی است و کاربرد فراوانی در سنتز ترکیبات آلی دارد.

کاربرد

در گذشته از کلرو فرم به عنوان ماده بیهوش‌کننده بیمار در اتاق عمل استفاده می‌شد. از این ماده هزاران تن در صنایع یخچال‌سازی و ساخت تفلون تولید و در طبیعت رها می‌شود. همچنین برای تهیه فلوروکربن، ۲۲ سردکننده، چاشنی و تهیه تترافلورواتیلن و پلی تترافلورواتیلن و سایر مواد شیمیایی به کار برده می‌شود. همچنین به عنوان حلال، تهیه عصاره، حشره کش، مواد نگهدارنده و شیرین‌کننده محصولات داروئی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ایزوفلوران

ایزوفلوران (به انگلیسی: Isoflurane)

نام تجارتی: Forane

رده درمانی: بیهوش کنندهٔ عمومی استنشاقی

رده فارماکولوژیک: بیهوش‌کننده عمومی

اشکال دارویی: اینهالر (For Inhalation) یا بطری ۱۰۰ سی سی (bottles)

انفلوران

انفلوران (به انگلیسی: Enflurane)

نام تجارتی : Ethrane

رده درمانی: بیهوش کنندهٔ عمومی استنشاقی

رده فارماکولوژیک: گاز هالوژن (مشتقات اتر)

اشکال دارویی: بالک (For Inhalation)

اترها دارو بیهوشی عمومی استنشاقی

اتر نامی است که به ترکیب‌های شیمیایی که گروه اتری دارند گفته می‌شود. این گروه یک اکسیژن است که از دو سو به دو گروه آلکیل پیوند دارد.

ویژگی‌های فیزیکی

• نمی‌توانند بین خودشان پیوند هیدروژنی داشته باشند.
• دمای جوششان نسبت به کتون‌ها و آلدهیدها و کربوکسیلیک اسیدها پایین است.
• اترها باز لوییس هستند.